4.5. ZASTOSOWANIE PRZEGLĄDARKI INTERNETOWEJ
Przeglądarki
internetowe i inne programy dodatkowe jak klienci Telnet, FTP i PING wchodzące w skład
systemów operacyjnych Windows95/98 albo dostępne dodatkowo korzystają z bibliotek
usługowych systemu (winsock.dll, wsock32.dll itp.). Bibioteki te przewidziane do
zastosowań komercyjnych obsługują protokóły SLIP i PPP a także współpracują z typowymi
kontrolerami sieciowymi np. Ethernet. Nie obsługują one jednak stosowanych w sieci
amatorskiej protokółów AX.25 ani KISS. Możliwości bezpośredniej współpracy z siecią
amatorską i stosowanym w niej wyposażeniem (np. kontrolerami TNC) jest mocno ograniczone.
Jedną z możliwości jest użycie kontrolerów TNC wyposażonych w protokół SLIP - kontrolerów
TNC3 lub TNC2 po wymianie oprogramowania. Inną jest użycie kontrolera wyposażonego w
wejście sieciowe - np. kontrolera TNC4E. Kontroler TNC4E jest odmianą kontrolera TNC3
wyposażoną w złącze Ethernet zamiast zwykłego złącza szeregowego RS-232. Kontrolery
TNC3 i TNC4E są jednak urządzeniami dość drogimi i mało znanymi na krajowym tynku.
O ile kontrolery TNC3 są obecnie dostępne w kilku krajach zachodnich o tyle kontrolery
TNC4E są narazie dostępne tylko na rynku niemieckim. Stosunkowo najtańszym rozwiązaniem
pozostaje wymiana oprogramowania w kontrolerach TNC2 na wersję obsługującą protokół
SLIP. Oprogramowanie to rozpowszechniane jest w sieci pakiet radio i w Internecie.
Czasami stosowane są też rozwiązania bardziej skomplikowane np. sprzężenie w sieć
lokalną dwóch komputerów, z których jeden stanowi terminal użytkownika (wywołana
jest na nim przeglądarka internetowa) a drugi - węzeł pośredniczący z siecią AX.25.
Węzeł pracujący pod kontrolą jednego z programów z rodziny NOS ma za zadanie
przekodowywanie datagramów odebranych z terminalu (przeglądarki) na pakiety KISS
i przekazywanie ich do kontrolera lub odwrotnie. Konfiguracja ta jest nie tylko
dość skomplikowana ale i kosztowna, chyba że użytkownik dysponuje starszymi
podzespołami, z których może złożyć komputer pomocniczy. Wymagania stawiane
takiemu komputerowi nie są wprawdzie wysokie, do instalacji programu NOS pod
systemem DOS wystarczą: procesor 80386, 640 kB pamięci RAM i w najprostszym
przypadku tylko stacja dyskietek lub twardy dysk o małej pojemności, niemniej
jednak nie jest to rozwiązanie optymalne dla szerokich rzesz użytkowników.
Czasami stosowane były też rozwiązania, w których zarówno NOS jak i przeglądarka
pracowały na tym samym komputerze, musiał być on jednak wyposażony w dwa kontrolery
sieciowe połączone na zewnątrz za pomocą kabla. Również i to rozwiązanie wymaga
poniesienia dodatkowych kosztów na dwa kontrolery sieciowe. Dodatkowo blokowane
są tu dwa wtyki na płycie głównej. Podejmowane były także próby zastąpienia
kontrolerów sieciowych przez sterowniki symulujące ich obecność i połączone
(logicznie) ze sobą za pomocą dodatkowych sterowników symulujących pracę sieci.
Rozwiązanie to jest wprawdzie niedrogie (autorami sterowników są krótkofalowcy
udostępniający je nieodpłatnie do użytku) ma jednak zasadniczą wadę: otrzymujemy
łańcuszek lub inaczej mówiąc piramidkę sterowników, które niekoniecznie współpracują
ze sobą bezbłędnie (często są pisane przez różnych autorów) a diagnoza przyczyn
zakłóceń przekracza możliwości przeciętnych użytkowników.
Inną, stanowiącą temat niniejszego podrozdziału możliwością jest
wykorzystanie oprogramowania węzła PC/Flexnet jako pośrednika między bibliotakami
usługowyni Windows i wyposażeniem niezbędnym do pracy w sieci AX.25-TCP/IP tzn.
kontrolerami TNC, modemami BayCom itd.
Sposób instalacji i wywołania oprogramowania PC-Flexnet
przedstawiony jest poniżej w dużym skrócie. Zasadnicza uwaga poświęcona jest wykorzystaniu
oprogramowania PC/Flexnet do celów łączności TCP/IP. Więcej szczegółów dotyczących
instalacji, konfiguracji i użycia w/w oprogramowania znajdzie czytelnik w instrukcji
do programu. Oprogramowane jest obecnie dostępne w wersji 32-bitowej przeznaczonej do
pracy pod systremami operacyjnymi Windows 95 i 98.
Oprogramowanie PC/Flexnet dostępne jest w sieciach pakiet radio
i w Internecie. Składa się ono z szeregu modułów głównych i sterowników związanych z
zastosowanym sprzętem. Przed rozpoczęciem instalacji należy zaopatrzyć się w następujące
archiwa programu:
PCF.LZH - zawierające jądro programu,
Flex95.LZH - zawierające moduły dla współpracy z systemem operacyjnym,
FlexIP95.LZH - zawierające moduły niezbędne do pracy TCP/IP (sterownik imitujący kontroler
sieciowy),
TFEMU.LZH - emulator trybu podporządkowanego stanowiący łącznik między programem węzła
i programem terminalowym,
BCT 1.6 - program terminalowy, w łącznościach TCP/IP niezbędny tylko do celów
konfiguracyjnych i diagnostycznych.
Dodatkowo (zależnie od posiadanego sprzętu) niezbędne jest zaopatrzenie się w jeden
lub więcej z podanych poniżej sterowników:
DUMMY.LZH - sterownik pomocniczy służący do rezerwacji kanałów logicznych,
SER12.LZH - sterownik dla modemu BayCom na złączu szeregowym (dla szybkości 1200 bit/s),
KISS.LZH - sterownik trybu KISS,
6PACK.LZH - sterownik dla kontrolera TNC2/TNC3 wyposażonego w protokół 6PACK, jest
to rozwiązanie zalecane dla użytkowników kontrolerów TNC. Archiwum zawiera również
oprogramowanie dla kontrolera TNC2, które musi być zapisane w pamięci EPROM.
Oprogramowanie 6PACK dla kontrolera TNC3 dostępne jest oddzielnie w sieci pakiet radio.
PAR96.LZH - sterownik dla modemów 9600 bit/s (BayCom, PICPAR) dołączonych do złącza
drukarki (LPT),
SM_WIN95.LZH - sterownik dla płytki muzycznej standardu "Soundblaster". Jest to wariant
o tyle atrakcyjny, że płytki muzyczne mogą być również wykorzystywane jako modemy do pracy
emisją SSTV.
Instalacja oprogramowania PC/Flexnet polega na założeniu katalogu
programu noszącego np. nazwę \Flexnet, skopiowaniu do niego niezbędnych archiwów i
rozpakowaniu ich za pomocą programu LHA.EXE. Następnie należy skasować niepotrzebne
już archiwa. Zalecane jest sporządzenie kopii bezpieczeństwa archiwów przed ich skasowaniem.
Czasami dostępne są również archiwa samorozpakowujące się o tych samych nazwach jak
wymienione powyżej a różniące się jedyniem rozszerzeniem nazwy zbioru - EXE. W celu
rozpakowania należy je wówczas wywołać tak jak wszystkie inne programy pod systemem
DOS.
Oprogramowanie PC/Flexnet wymaga wywołania kilku jego modułów i
sterowników w należytej kolejności i z należytymi parametrami. Najwygodniejszym
sposobem wywołania jest wykorzystanie do tego celu pliku wsadowego typu BAT, np.
pliku F.BAT. Przykład zawartości pliku podany jest poniżej:
rem ------------------------------------------------------
rem plik wywoławczy pc-flexnet pod systemem DOS
rem w poniższym przykładzie czynny jest sterownik dla
rem modemu baycom na złączu szeregowym.
rem w zależności od wyposażenia należy dodać lub usunąć
rem znaki komentarza w odpowiednich liniach
@echo off
rem ładowanie jądra programu
lh flexnet
if errorlevel 1 goto exit
rem ładowanie sterowników, pierwszy sterownik przypisany jest
rem do kanału 0, następny - do kanału 1 itd.
rem ładowanie sterownika dla modemu baycom na złączu szeregowym
lh ser12 2
if errolevel 1 goto exit
rem ładowanie sterownika kiss dla złącza COM2
rem kiss 2
rem if errorlevel 1 goto exit
rem ładowanie sterownika dla modemu par96 (picpar) na złączu LPT1
rem par96 1
rem if errorlevel 1 goto exit
rem ew. dalsze sterowniki modemów lub TNC
.............................
rem ładowanie modułu flexnet
flex
if error 1 goto exit
rem konfiguracja programu za pomocą fset
rem (szybkość transmisji dla kanału 0 wynosi 1200 bit/s)
fset mode 0 1200
rem czas txdelay dla kanału 0 - 180 ms
fset txd 0 18
rem powyższe linie niezbędne są zarówno do pracy
rem pod systemem DOS jak i Windows 95/98
rem ciąg dalszy niezbędny jest do pracy pod systemem DOS
rem i do celów diagnostycznych. Wywołania te są zbędne
rem w pracy TCP/IP pod systemem Windows 95/98
rem symulator trybu podporządkowanego jest niezbędny tylko
rem przy użyciu programów termInalowych SP, GP i podobnych
rem jest on zbędny przy użyciu programu BCT
rem tfemu
rem wywołanie programu terminalowego BCT
bct
rem wywołanie gp (po uprzednim wywołaniu tfemu)
rem gp286
:exit
rem usunięcie flexnet po zakończeniu pracy
flex /u
rem-------------------------------------------------------
Po zakończeniu instalacji PC/Flexnet i wywołaniu programu pod systemem DOS należy
przeprowadzić próby łączności pakiet radio i w razie potrzeby skorygować instalację
i konfigurację programu. Dopiero po przekonaniu się o prawidłowej pracy programu
należy usunąć z pliku wywoławczego część przeznaczoną do pracy pod systemem DOS i
dodać wywołanie pliku w AUTOEXEC.BAT (np. za pomocą linii o zawartości @CALL F.BAT
lub podobnej w zależności od rzeczywistej ścieżki dostępu.
W trakcie wywołania pod systemem Windows 95 wywoływany jest wirtualny sterownik
Flexnet.vxd. Na ekranie pojawia się na krótko jego okno a następnie symbol w pasku
zadaniowym u dołu ekranu (obok zegara). Najechanie znacznikiem myszy na symbol
pozwala na otwarcie menu, które zawiera m.in. punkt "Parameters" ("parametry").
Pozwala on na skontrolowanie prawidłowości ustawionych parametrów sterownika.
Po otwarciu okna monitora ("Trace") można już wówczas śledzić
przebieg komunikacji pakiet radio w kanale radiowym. Dla dalszej kontroli prawidłowej
pracy programu pod systemem Windows 95/98 należy wywołać w oknie DOS program
terminalowy BCT i przeprowadzić próbną łączność pakiet radio najlepiej z najbliższym
węzłem lub skrzynką AX.25.
W podanym powyżej przykładzie instalacji można oczywiście zamiast
podanych sterowników wprowadzić wywołania dla sterowników 6PACK lub płytki muzycznej w
zależności od wyposażenia stacji. Instalacja ta pozwala na korzystanie z oprogramowania
PC/Flexnet w łącznościach pakiet radio nietzależnie od ew. zastosowań w łącznościach
TCP/IP. Dopiero po sprawdzeniu prawidłowości i stabilności pracy należy przystąpić do
następnego kroku jakim jest konfiguracja do pracy TCP/IP.
Archiwum FLEX95IP.LZH zawiera sterownik symulujący kontroler
sieciowy. Sterownik ten pośredniczy między biblioteką usług TCP/IP systemu Windows 95
i oprogramowaniem PC/Flexnet. Po rozpakowaniu archiwum do katalogu \Flexnet należy
zainstalować sterownik jako "pseudo-kontroler sieciowy" w menadżerze urządzeń Windows 95.
W tym celu należy wywołać "Panel sterowania", wybrać w nim pozycję "Sieć" a w niej punkt
"Karty sieciowe" i nacisnąć przycisk ekranowy "Dodaj". Na ekranie otwierane jest okno
dialogowe, w którym należy nacisnąć przycisk "Z dyskietki" a w otwartym dalej oknie
wyboru - przycisk "Szukaj". Należy przejść do katalogu \Flexnet i wybrać w nim zbiór
o nazwie IPAX.INF. Po potwierdzeniu za pomocą przycisku "OK" okno zostaje zamknięte.
Po kolejnym potwierdzeniu za pomocą przycisku "OK" wracamy do okna dialogowego wyboru
kontrolera sieciowego. Powinna być nim obecnie wyświetlona pozycja "FlexNetIP->AX.25",
którą należy wybrać i potwierdzić za pomocą przycisku "OK". W wyniku tej akcji sterownik
zostaje zainstalowany jako pseudo-kontroler sieciowy.
Następną czynnością jest instalacja protokółów TCP/IP wchodzących
w skład Windows 95/98 o ile nie zostały już zainstalowane wcześniej. Również i w tym
przypadku należy w oknie "Panel sterowania" wybrać pozycję "Sieć", z tym że w oknie
sieci wybieramy teraz pozycję "Protokóły". W otwierających się kolejno oknach
dialogowych należy wybrać producenta "Microsoft" i pozycję "TCP/IP". Po potwierdzieniu
następuje skopiowanie odpowiednich zbiorów z dysku instalacyjnego Windows (CD-ROM) -
dysk należy oczywiście uprzednio włożyć do stacji CD-ROM. Po zakończeniu instalacji
wymagane jest ponowne uruchomienie komputera.
Po uruchomieniu należy znowu przejść do okna konfiguracji sieci
i usunąć w nim wszystkie powiązania pseudo-kontrolera "FlexNetIP->AX.25" poza powiązaniem
z protokółem TCP/IP. Dokonuje się tego poprzez pozycję "Właściwości" z menu kontekstowego
kontrolera. W oknie musi pozostać jedynie wpis "TCP/IP->FlexNetIP->AX.25". Po otwarciu
związanego z nim menu kontekstowego należy ponownie wybrać pozycję "Właściwości" i
następnie na kolejnych kartach wprowadzić kolejno:
- otrzymany od koordynatora adres IP, np. 44.143.16.144
- maskę sieci: 255.255.255.0,
- z karty powiązania usunąć wszystkie powiązania,
- w karcie baza danych DNS wprowadzić nazwę (znak) najbliższego węzła dysponującego
adresową bazą danych (DNS) oraz jego adres IP, (na żądanie przypisania dodatkowego
sterownika należy odpowiedzieć negatywnie) i nacisnąć przycisk "Dodaj". Jako oznaczenie
domeny należy podać "ampr.org".
- w karcie bramki TCP/IP należy podać adres IP węzła sieci, z którego zamierzamy
korzystać i również nacisnąć przycisk ekranowy "Dodaj".
W przypadku braku dostępu do adresowej bazy danych DNS można
umieścić przypisanie adresów numerycznych i symbolicznych w pliku HOSTS, który zajduje
się w katalogu \windows\system. Jest to jednak wariant bardziej pracochłonny i wymagający
stałej aktualizacji zawartości pliku. W przeciwnym przypadku pozostaje jedynie korzystanie
z adresów numerycznych.
Po zakończeniu konfiguracji należy ponownie uruchomić komputer
aby dane te były wykorzystywane przez system. Po załadowaniu programu Flexnet należy w
menu kontekstowym jego symbolu w listwie zadań wybrać pozycję "Tools" ("Narzędzia") i
sprawdzić jeszcze raz wszystkie parametry a następnie wybrać pozycję ""AX.25 routes"
("Trasy AX.25") i wprowadzić trasę AX.25 do najbliższego węzła TCP/IP. Pozostałe trasy
zostaną zarejestrowane automatycznie w czasie dalszych łączności. Kolejnym krokiem jest
wybranie z menu kontekstowego pozycji "AX.25 Tree view" ("Podgląd tras AX.25") i
sprawdzenie jeszcze raz prawidłowości tras. Punkt "IP Routes" z menu kontekstowego
powoduje otwarcie okna, w którym wymienione są wszystkie znane trasy IP. Spis zawiera
adresy IP, adresy sprzętowe ARP, znaki stacji i dane statystyczne.
Po zakończeniu konfiguracji należy dla jej sprawdzenia wywołać
program PING.EXE instalowany wraz z systemem Windows 95. W tym celu należy otworzyć okno
DOS i w wywołaniu podać adres IP najbliższego węzła lub stacji kolegi, z którym
przeprowadzamy próby oraz parametr "-w 60000" ustalający czas oczekiwania na
odpowiedź np.:
ping -w 60000 44.165.32.1
Wartość 60000 oznacza 60 sekund oczekiwania. W zależności od lokalnej sytuacji i
odległości od węzła czas oczekiwania może być dłuższy lub krótszy od podanego w
przykładzie.
W skład systemów Windows 95/98 wchodzą dodatkowe programy
przeznaczone do prowadzenia łączności TCP/IP a mianowicie klient TELNET i klient FTP.
Sposób ich wywołania jest podobny jak w przypadku programu PING a zakres zastosowań i
przebieg sesji odpowiadają opisanym dla oprogramowania NOS. Najciekawszą i najbardziej
atrakcyjną możliwością jest wykorzystanie przeglądarki internetowej. Po jej wywołaniu
należy w oknie adresowym podać adres symboliczny lub adres IP najbliższej skrzynki sieci
pakiet radio oferującej usługi HTTP (wyposażonej w wersję BCM począwszy od 1.39), np.:
http://oe1xlr.ampr.org
lub
http://44.143.20.1
Po uzyskaniu połączenia użytkownik może korzystać z informacji
zawartych w skrzynce w komfortowy sposób znany z sieci Internetu.
Przed nawiązaniem połączenia HTTP należy jednak zapoznać się z
tekstami informacyjnymi skrzynki i dowiedzieć się z nich jaki adres IP używany jest przez
usługę HTTP, jaki znak (adres przętowy ARP) jest przypisany do tego celu oraz który z
kanałów logicznych jest powiązany z usługą. W przypadku bardziej rozbudowanych stacji
są to często adresy i znaki różne od stosowanych w pozostałych łącznościach TCP/IP lub
AX.25. Przeważnie stosowany jest też kanał logiczny o numerze 8080, nie jest to jednak
regułą. Często także operatorzy skrzynek uruchamiają serwer buforowy PROXY co należy
również uwzględnić w konfiguracji przeglądarki. Również i tutaj należy podać właściwy
numer kanału logicznego. Skrzynki BCM mogą też oferować usługi SMTP i POP.
Przed podjęciem prób łączności HTTP dobrze jest wogóle sprawdzić
parametry konfiguracyjne przeglądarki a w wątpliwych przypadkach zapoznać się z jej opisem
lub tekstami pomocy.
Kolejnym krokiem, na który mogą się poważyć chętni do eksperymentów
czytelnicy może być uruchomienie własnej skrzynki HTTP (serwera). W sieci Internetu
dostępnych jest wiele programów sewerów j.np. HTTPD, FNORD i podobne. Nie sprawdzałem
jeszcze ich współpracy z powyższą konfiguracją, należy jednak oczekiwać, że doświadczenia
zdobyte w trakcie uruchamiania PC/Flexnet i przeglądarki ułatwią ich wykorzystanie w sieci
amatorskiej.