6.7. KONTROLERY AMTOR
W przeciwieństwie
do systemu pakiet radio wybór kontrolerów AMTOR jest niewielki. Oprócz kontrolerów
wielofunkcyjnych, jak PK-232 (najnowsze jego wersje PK-232MBX wyposażone są w prywatną
skrzynkę pakiet radio i AMTOR o pojemności 18 kB pozwalającą także na automatyczną
retransmisję poczty), PK-900, DSP-1232/2232/232, MFJ-1278(T), Kantronics KAM i KAM
PLUS na rynku dostępny był ostatnio tylko jeden typ kontrolera przewidzianego do
pracy wyłącznie emisją AMTOR. Jest nim kontroler AMT-3 angielskiej firmy ICS. Jest
on następcą poprzednich modeli AMT-1 i AMT-2. Starszymi rozwiązaniami były także
kontrolery ARQ1000 i MICROLOG. Przedstawione dalej kontrolery systemu PACTOR (PTC,
PTCplus, PTC-II) pracują także emisją AMTOR.
Podobnie jak kontrolery pakiet radio jest on dołączany do złącza
RS-232 komputera i współpracuje z odpowiednim programem terminalowym.
Emisja AMTOR stosowana jest głównie na falach krótkich, dlatego
też istotne znaczenie mają parametry użytego filtru wejściowego m.cz. Kontroler AMT-3
wyposażony jest w wąskopasmowy (300 Hz) filtr o częstotliwości środkowej ok. 2210 Hz.
Pozwala to na współpracę z dowolnymi radiostacjami nie wyposażonymi w filtry wąskopasmowe
np. dysponującymi tylko szerokością pasma kanału SSB. Nawet w przypadku słabych i
zakłóconych sygnałów filtr ten pozwala na prawidłowy odbiór korespondenta. Dla umożliwienia
dokładnego dostrojenia się do częstotliwości pracy korespondenta przy tak wąskim paśmie
AMT-3 wyposażony jest we wskaźnik dostrojenia składający się z szesnastu diod świecących.
Umożliwia on rozpoznanie odchyłki 10 Hz.
Kontroler AMT-3 pracuje w obu trybach AMTOR ARQ (A) i FEC (B). Po
włączeniu oczekiwane jest wywołanie FEC-CQ, otrzymany w ten sposób kod SELCALL
wykorzystywany jest następnie w komunikacji w trybie ARQ z wołającą stacją. Znaki
stacji znanych z poprzednich łączności są zapisane w pamięci i mogą być wybrane
ponownie za pomocą menu. Możliwe jest także dopisanie do pamięci znaków przez
użytkownika.
Oprogramowanie AMT-3 pozwala na wybór szeregu parametrów, a
wśród nich polaryzacji sygnału nadawanego i odbieranego, dopasowania czasu przełączania
nadawanie-odbiór do czasu reakcji radiostacji (radiostacja stosowana do pracy AMTOR
powinna chrakteryzować się możliwie krótkim czasem przełączania poniżej 100 ms,
najlepiej od 20 do 30 ms) i czasu wyłączenia po wywołaniu ARQ.
W trakcie przeszukiwania pasma kontroler AMT-3 jest w stanie
zsynchronizować się w czasie 660 ms ze stacją odbieraną.
Obsługa w czasie pracy jest stosunkowo łatwa, informacja o
stanie łącza przejrzysta, a wchodzący w skład kompletu program terminalowy może być
uznany za dosyć komfortowy.
Konstrukcja elektryczna kontrolera jest także bardzo przejrzysta
i pozwalająca na łatwą orientację przy dokonywaniu napraw lub przeróbek.
Oprócz pracy w systemie AMTOR możliwa jest także praca emisją
RTTY.
Kontroler Wavecom W 4010 pozwala na odbiór wielu profesjonalnych
rodzajów emisji m. in. różnych odmian ARQ i FEC stosowanych przez służby prasowe,
dyplomatyczne, morskie itp. Jednak jak na kontroler czysto odbiorczy cena jego jest
dosyć wysoka.
Nowsze wersje programu HAMCOM (począwszy od wersji 3.0)
umożliwiają pracę emisją AMTOR przy użyciu prostego konwertera-komparatora (opisanego
dalej konwertera JVFAX). Inny z programów, Code 3, pozwala jedynie na odbiór wielu
emisji profesjonalnych ARQ, oraz emisji AMTOR i pakiet radio. Program ten współpracuje
z prostym modemem podłączanym do złącza szeregowego RS-232. Występuje on jedynie w
wersji dla systemu DOS.
Do obsługi kontrolerów wielofunkcyjnych najlepiej posłużyć się
przewidzianymi do tego celu programami fabrycznymi: PAKRATT dla kontrolera PK-232 lub
MFJ-Multicom dla kontrolera MFJ-1278.
Dla ułatwienia obsługi podaję zestaw najważniejszych rozkazów i
parametrów kontrolera PK-232 związanych z pracą emisją AMTOR:
- AMtor - wybór emisji AMTOR,
- AList - podsłuch - AMTOR-L,
- NAvtex - odbiór komunikatów NAVTEX,
- NAVStn stacja - wybór odbieranej stacji NAVTEX,
- NAVMsg typ - wybór typu wiadomości,
- RFec [ON|OFF] - przejście na odbiór w trybie B (FEC),
- SRXall [ON|OFF] - odbiór wiadomości tylko dla własnej stacji w trybie B (ON),
- RXRev [ON|OFF] - zmiana przyporządkowania odbieranych tonów do znaków "mark" i
"space", ON - przyporządkowanie odwrotne,
- TXRev [ON|OFF] - przyporządkowanie w torze nadawczym,
- WIDEshift [ON|OFF] - wybór dewiacji częstotliwości, ON - szeroka,
- AAb tekst - wprowadzenie tekstu informacyjnego, nadawanego w odpowiedzi na zapytanie
WRU? (ang. who are you ?),
- WRU [ON|OFF] - włączenie (ON) lub wyłączenie (OFF) nadawania odpowiedzi,
- Letter - przełączenie na odbiór liter w kodzie Baudota,
- Nums - przełączenie na odbiór znaków,
- USO [ON|OFF] - automatyczne przełączanie na odbiór liter po wystąpieniu znaku
odstępu (ang. unshift on space),
- EAS [ON|OFF] - włączenie echa lokalnego (powtarzania przez kontroler znaków
otrzymywanych z komputera),
- ARQTmo [n] - czas synchronizacji w sekundach, zalecana jest długość 60 sekund,
- MYSelcal [znak] - wprowadzenie 4-literowego znaku SELCALL,
- MYIDent [znak] - wprowadzenie 7-literowego znaku SELCALL,
- MYALTcal [znak] - wprowadzenie alternatywnego znaku SELCALL,
- ARQ znak_selcal - wywołanie w trybie A (ARQ),
- FEc - nadawanie w trybie B (FEC),
- SELfec znak_selcal - selektywne wywołanie w trybie B (SELFEC),
- AChg - zmiana kierunku relacji,
- Rcve - przełączenie na odbiór (CW, RTTY, FEC),
- Xmit - przejście na nadawanie,
- TXDelay [n], ADelay [n] - czas opóźnienia w trakcie włączania nadajnika,
- PAcket - powrót do pracy emisją pakiet radio.
Parametry nieobowiązkowe podano w nawiasach kwadratowych, których
nie należy oczywiście wpisywać, alternatywy rozdzielone są za pomocą pionowej kreski.
W większości przypadków podanie rozkazu bez parametrów powoduje wyświetlenie aktualnych
wartości. Zakończeniem rozkazu jest zawsze znak RETURN. Rozkazy mogą być skrócone do
części podanej dużymi literami. Powrót na poziom interpretacji rozkazów wykonywany
jest za pomocą znaku CTRL-C (analogicznie jak dla emisji pakiet radio), a nadanie
tekstu informacyjnego bez zapytania - za pomocą CTRL-A.
Do obsługi skrzynki elektronicznej AMTOR/pakiet radio służą
następujące rozkazy:
1) Rozkazy dla operatora:
- TMail [ON|OFF] - włączenie lub wyłączenie skrzynki,
- MDCheck - zgłoszenie się jako operator skrzynki,
- MDMon [ON|OFf] - włączenie lub wyłączenie obserwacji pracy skrzynki,
- MTExt tekst - wprowadzenie tekstu powitalnego,
- MMsg [ON|OFF] - włączenie nadawania tekstu powitalnego,
- TMPrompt tekst - wprowadzenie znaku zgłoszenia skrzynki,
- E numer - służy do modyfikacji nagłówka wiadomości,
- DISPlay Bbs - służy do wywołania pełnego zestawu parametrów skrzynki.
2) Rozkazy dla użytkowników skrzynki:
- L, LM - wywołanie spisu wiadomości, rozkaz dla użytkowników skrzynki,
- R numer, RM - odczyt wiadomości o podanym numerze lub nie przeczytanych,
- K numer, KM - kasowanie wiadomości,
- S znak, SP znak, SB znak, S - nadanie wiadomości do adresata (SP - prywatnej,
SB - biuletynu), bez znaku - wiadomości do operatora skrzynki,
- B - przerwanie połączenia ze skrzynką,
- A - przerwanie odczytu wiadomości,
- H, ? - wywołanie pomocy.
Zestaw rozkazów skrzynki jest zbliżony do zestawów oprogramowania skrzynek W0RLI i
WA7MBL rozpowszechnionych w początkowej fazie rozwoju pakiet radio. Automatyczna
retransmisja wiadomości możliwa jest tylko w systemie pakiet radio.
Jako programu terminalowego najwygodniej jest użyć fabrycznego
programu PAKRATT dostępnego w wersjach dla komputerów PC, McIntosh i C64.