7.7. TELEWIZJA WĄSKOPASMOWA SSTV

  System telewizji wąskopasmowej SSTV oparty jest na systemie faksymile, jednak w odróżnieniu od niego został opracowany przez krótkofalowców dla potrzeb amatorskich, a nie przejęty z zastosowań komercyjnych. Pierwszy projekt systemu został opublikowany w r. 1958 przez amerykańskiego krótkofalowca W0ORX. System rozpowszechnił się w USA w latach 60-tych, natomiast w Europie w latach 70-tych.
    Szybkość analizy obrazu jest tu również niewielka, w postawowym standardzie obraz składający się ze 120 linii transmitowany jest w czasie 7,2 lub 8 sekund, co daje szybkość analizy wynoszącą od 15 do 16,6 linii/s czyli ok. 960 linii/min. W przeciwieństwie do emisji faksymile mogą tu być transmitowane obrazy wolnozmienne, jest to jednak okupione znacznie mniejszą rozdzielczością punktową obrazu. W podstawowym systemie kwadratowy obraz podzielony jest na 120 linii, w każdej linii znajduje się 120 punktów, co daje wypadkową rozdzielczość 14400 punktów. Nadawane są obrazy czarno-białe o pełnej gamie odcieni szarości. W początkowym okresie rozwoju techniki SSTV stosowane były kamery telewizyjne odpowiednio dostosowane do zmniejszonej szybkości analizy, a w odbiornikach lampy kineskopowe o odpowiednio długiej poświacie. Były to przeważnie specjalne typy lamp oscyloskopowych lub lampy stosowane w urządzeniach radarowych. Jakość uzyskiwanego za ich pomocą obrazu nie była zbyt wysoka. Wcześniej odebrane partie obrazu były, mimo długiej poświaty, wyraźnie ciemniejsze niż linie właśnie odbierane, a kolor luminoforu (niebieskawy lub żółtawy) różnił się od koloru stosowanego w telewizyjnych lampach kineskopowych. Znacznym postępem było wprowadzenie układów cyfrowych wyposażonych w pamięć obrazową pozwalającą na wyświetlanie obrazu na ekranie telewizora. Pozwoliło to na otrzymanie obrazu o równomiernej jasności i o naturalniejszych odcieniach bieli i szarości. Liczba odcieni szarości ograniczona była rodzajem użytej pamięci, najczęściej wynosiła ona 16 lub 256 stopni, co zapewniało już wystarczającą jakość obrazu. Jednymi z pierwszych urządzeń tego typu były konwertery "Robot" i opracowane przez Volkera Wraase DL2RZ konwertery SC-1 i SC-2.
    Dalszą niedogodnością związaną z małą szybkością analizy była konieczność zapewnienia nieruchomego obrazu przez czas do ośmiu sekund. Wymagało to odpowiednio nieruchomego siedzenia przed kamerą, bardzo powolnych ruchów obiektów i spokojnego prowadzenia kamery. W miarę rozwoju techniki cyfrowej w użycie weszły układy szybkich przetworników analogowo-cyfrowych pozwalających na zapis w pamięci obrazu analizowanego z normalną szybkością stosowaną w telewizji. Wpisana do pamięci klatka była następnie powoli nadawana, po czym następował zapis następnej klatki. Ruch obiektów na ekranie pozostaje jednak w dalszym ciągu skokowy.
    Oprócz kamer stosowane były też często urządzenia analizujące pracujące na zasadzie telekina. Obrazy przezroczyste (np. slajdy) były analizowane za pomocą lampy kineskopowej lub oscyloskopowej, w której strumień elektronów odchylany był z szybkością odpowiadającą normie SSTV. Strumień światła pochodzący z kineskopu po przejściu przez obraz był skupiany następnie na elemencie światłoczułym, najczęściej na fotodiodzie. Na wyjściu fotodiody otrzymywany był w ten sposób wolnozmienny sygnał wizyjny. W urządzeniu takim mogła być użyta ręczna przeglądarka do slajdów. W wielu przypadkach nadawane były obrazy nagrane wcześniej na taśmę magnetofonową. Obecnie także i w tej dziedzinie w użycie weszła technika komputerowa. Obrazy odebrane i zapisane w pamięci komputera wyświetlane są na ekranie monitora z jakością zależną od rodzaju użytego kontrolera graficznego. Najbardziej rozpowszechnione kontrolery VGA i SVGA pozwalają na wyświetlanie obrazów o szesnastu lub 256 odcieniach szarości, a także na ich podkolorowywanie. Możliwe jest też wczytywanie do komputera obrazów pochodzących ze zwykłych kamer telewizyjnych, jednak płytki przetwornikowe tego typu (ang. frame grabber) są dosyć drogie.
    W warunkach amatorskich źródłem obrazu może być, podobnie jak w przypadku emisji faksymile, ręczny czytnik obrazów lub czytnik A4. Ostatnio rozpowszechniają się także specjalne kamery komputerowe. Możliwe jest także nadawanie rysunków sporządzonych za pomocą dowolnych programów graficznych j.np. "iPhoto Plus", "Paintshop Pro", "Photo Finish", "Photo Styler" itd. Niektóre z nich (np. Corel Draw) pozwalają na zestawianie dłuższych sekwencji obrazów, a więc - sporządzanie prostych filmów.